Het aanleren van nieuwe gewoontes, hoe doe je dat?

Veel mensen hebben goede voornemens om gezonder te leven, zichzelf te ontwikkelen of op een andere manier hun gedrag te veranderen. Er wordt een plan gemaakt en vol goede moed start je met het aanleren van nieuwe gewoontes. Kijk eens terug naar de goede voornemens van de afgelopen jaren. Wat is er van de plannen terecht gekomen? Er is een grote kans dat je plannen niet helemaal zo zijn gelopen als je had gedacht. Een belangrijke reden hiervoor is het gewoontegedrag dat bij verandering een essentiële rol speelt. Om verandering te realiseren, is het belangrijk dat je nieuwe gewoontes creëert die je vol kunt houden. Maar juist dat is ingewikkeld! 

Waarom is het zo moeilijk om gedrag te veranderen?

In je hersenen lopen twee soorten processen die elkaar tegenwerken. Een klein deel van de hersenen houdt zich bezig met plannen en het maken van bewuste keuzes. Het overige deel van ons brein is ingericht op het onderbewustzijn. Een onderdeel van dit onderbewustzijn is het gewoontegedrag. Dit is het gedrag dat ‘werkt’ en waarvoor je weinig moeite hoeft te doen. Dit komt doordat je hersenen zo zijn ingericht dat je voldoende kunt bereiken zonder dat het veel energie kost. Daarnaast wil het onderbewustzijn gevoelens van pijn en ongemak vermijden. Dit is de reden waarom veel mensen binnen hun comfort zone blijven en niet aan de slag gaan met het veranderen van en het experimenteren met hun gedrag. Daarnaast hebben we ook nog te maken met externe factoren, zoals onze fysieke en sociale omgeving. Vaak willen we ons gedragen zoals dat sociaal gewenst is en we zijn over het algemeen liever meegaand dan tegendraads. De omgeving waarin je je bevindt, heeft grote invloed op het gedrag dat je laat zien en de totstandkoming van nieuw gedrag.

De eerste stap tot het aanleren van nieuw gedrag

Het aanleren van nieuw gedrag is een proces en begint altijd met het opwekken van positieve emoties rondom het gewenste gedrag. Je moet het namelijk echt willen. Vaak proberen we onszelf ervan te overtuigen dat we niet hoeven te veranderen. Het huidige gedrag voelt comfortabel en wordt uitgevoerd op de automatische piloot. Wanneer we ons gedrag echt willen veranderen is het belangrijk dat je positieve emoties opwekt rondom het gewenste gedrag. Bedenk wat het je gaat opleveren, visualiseer het en voel de emoties die hierbij komen kijken. Wanneer je dit specifiek en tastbaar maakt helpt dit bij het aanleren van nieuw gedrag. Is het jouw droom om een eigen bedrijf op te starten en locatieonafhankelijk te kunnen ondernemen? Stel je dan voor hoe het is om met je laptop aan het strand te zitten. Voel de zeewind op je gezicht. Hoe voel je je op dat moment? Of ga alvast een keer op workation om het gevoel te ervaren. Wanneer je positieve emoties hebt bij het gewenste gedrag kun je dit gemakkelijker oproepen en besef je waarom je jouw gedrag echt wilt veranderen. Het helpt om dagelijks bezig te zijn met het oproepen van deze positieve emoties rondom het gewenste gedrag. Op deze manier programmeer je ook je onderbewustzijn met hetgeen dat je zo graag zou willen en maak je ook in dat gedeelte van je hersenen ruimte voor positiviteit en verandering.

Visualiseer je doel en je gedrag

Voordat je direct aan de slag gaat met je nieuwe gedrag is het goed om je doel en de weg ernaartoe te visualiseren. Wat heb je nodig om je doel te behalen? Welk gedrag zul je moeten laten zien en met welk gedrag zul je moeten stoppen? Door dit te visualiseren vorm je voor jezelf inspirerende beelden die je helpen bij het bereiken van je doel. Het is belangrijk dat je de stappen die je wilt ondernemen SMART formuleert. Dit zijn niet alleen stappen die bijdragen aan het einddoel, maar ook de tussenstappen zijn van belang. Zo zet je ook het rationele deel van de hersenen op het goede spoor. Richt je doelen niet alleen op bepaalde prestaties die je wilt bereiken, maar maak ook ontwikkeldoelen. Bij ontwikkeldoelen is er meer ruimte voor fouten en tegenslagen en deze helpen je uiteindelijk om te leren en bij te sturen. Hierdoor kun je alsnog stappen vooruit zetten in het behalen van je doel.

Aan de slag met nieuw gedrag

Wanneer je jouw emotionele en rationele gedeeltes van de hersenen geactiveerd hebt en je doelen duidelijk geformuleerd zijn, is het tijd voor actie. Je gaat doelgericht aan de slag met je nieuwe gedrag. Een valkuil hierbij is dat je te snel te veel wilt veranderen en teleurgesteld wordt wanneer dit niet lukt. Het is daarom van belang om kleine stapjes te zetten richting het nieuwe gedrag. Ontwikkel een ritme waarin je dagelijks bezig bent met het veranderen van je gedrag. Maak dit ook meetbaar, zodat je jouw voortgang kunt evalueren en bijstellen. Fouten maken is niet erg, dit hoort erbij en dit kun je gebruiken om te leren. Het is belangrijk dat je doorzet en niet bij de eerste tegenslag terugvalt in je oude patronen. Het helpt om je omgeving in te lichten over de verandering die je doormaakt. Op die manier kunnen zij jou steunen op momenten dat je dat nodig hebt.

Maak van gedrag een gewoonte

Voordat nieuw gedrag een gewoonte wordt, kan soms wel weken, maanden of jaren duren. Het is voor alle verschillende doelen en gedragingen anders hoeveel tijd eroverheen gaat om van gedrag een gewoonte te maken. Zo kan een relatief makkelijke verandering, zoals ‘elke avond fruit eten’ al meer dan twee maanden duren voordat dit een gewoonte is geworden. Een belangrijke factor in het volhouden van nieuw gedrag is de hoeveelheid plezier die je ervaart bij het nieuwe gedrag. Iemand die het leuk vindt om te sporten, zal dit ook makkelijker volhouden op de lange termijn. Ga daarom op zoek naar manieren die het leuk maken om jouw gedrag vol te kunnen houden.