Ontcijfer de schuilnamen voor suiker, vetten, zout en de echte betekenis achter “natuurlijk” op voedingsetiketten

Femke Wassing-Wijnja

Wanneer je een gezonde leefstijl nastreeft, is voeding hier een onmisbaar onderdeel van. Het lezen en begrijpen van voedingsetiketten, kunnen een rol spelen bij het maken van bewust gezonde keuzes op het gebied van voeding. We hebben hier al eerder een blog geschreven waarin je kan lezen wat de basisinformatie is die je terug kan vinden op voedingsetiketten. Ondanks dat het soms lijkt op een doolhof van termen en cijfers, willen we je weer een stapje verder helpen. We vertellen je daarom welke ingrediënten je beter kunt vermijden of verminderen. Daarnaast is het ook niet onbelangrijk om meer te weten te komen over voedings- en gezondheidsclaims die producenten mogen maken over de samenstelling van voeding. Hoeveel waarde kan je hieraan hechten en welke claims zijn belangrijk om te weten binnen het streven naar een gezonde leefstijl.

Wat kun je leren van voedingsetiketten?

Voedingsetiketten leren ons wat de samenstelling van ons voedsel is. De ingrediëntenlijst en de voedingswaardetabel bieden hierbij waardevolle inzichten. Hier vinden we informatie over eiwitten, vetten, koolhydraten, vezels, suikers en andere voedingsstoffen. Het streven naar voeding met voldoende eiwitten en vezels, en het beperken van voedingsmiddelen met toegevoegde suikers en verzadigde vetten, vormt een goede basis voor een gezond eetpatroon.

Ingrediënten om te vermijden 

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een overmatige consumptie van toegevoegde suikers geassocieerd kan worden met een verhoogd risico op chronische aandoeningen, waaronder obesitas en diabetes type 2. Om welke schuilnamen voor toegevoegde suikers je terug kan vinden op voedingsetiketten, lees je verderop in deze blog terug.

Transvetten blijken schadelijk voor de gezondheid, omdat deze vetten het LDL-cholesterolgehalte van het bloed verhogen en het HDL-cholesterol juist verlagen. Wanneer de verhoudingen van het LDL- en HDL-cholesterol niet kloppen, verhoogt dat het risico op hart- en vaatziekten. Zowel transvetten afkomstig van industriële processen als die van dierlijke oorsprong worden als schadelijk beschouwd voor de gezondheid. Op het voedingsetiket kan je transvetten onder andere terugvinden bij de ingrediëntenlijst en kunnen deze worden vermeld als (gedeeltelijk) gehydrogeneerde oliën.

Studies hebben aangetoond dat kunstmatige zoetstoffen de darmflora kunnen verstoren, wat mogelijk gevolgen heeft voor de stofwisseling. Meer over kunstmatige zoetstoffen kan je teruglezen in deze blog.

Overmatige zoutinname kan leiden tot verhoogde bloeddruk, wat op zijn beurt het risico op hart- en vaatziekten vergroot. Het menselijk lichaam heeft zout nodig, maar te veel zout kan het evenwicht verstoren. Een teveel aan zout kan daarnaast ook leiden tot vochtretentie (oedeem) en het risico op nierproblemen verhogen. Het goed lezen van voedingsetiketten en het kiezen van verse, onbewerkte voedingsmiddelen helpen bij het vermijden van te veel en/of verborgen zouten.

Schuilnamen van ongezonde voedingsstoffen: waar moet je nou op letten?

Producenten gebruiken soms alternatieve termen om toegevoegde suiker, vet en andere ongezonde ingrediënten te verbergen. 

Termen die ook gebruikt worden voor suiker zijn onder andere: glucosestroop, fructose, sucrose, dextrose, maltose, agavesiroop, ahornsiroop, melasse, honing, rietsuiker. Deze schuilnamen verwijzen naar verschillende vormen van suiker, maar leveren allemaal een bijdrage aan de totale suikerinname in voedingsmiddelen en dranken. 

Schuilnamen voor verschillende vetten zijn: gehydrogeneerde oliën, palmolie, kokosolie, transvetten, plantaardige oliën, cacaoboter, botervet, dierlijk vet. We willen benadrukken dat niet alle vetten schadelijk zijn! Gezonde onverzadigde vetten, zoals die voorkomen in olijfolie, avocado's en noten, dragen bij aan een goede gezondheid en verdienen de voorkeur boven verzadigde en transvetten.

Namen voor zout zijn bijvoorbeeld: mononatriumglutamaat (MSG), natriumnitraat, natriumbenzoaat, natriumascorbaat, natriumcitraat. 

Om te voorkomen dat je ongemerkt ongezonde voeding eet, is het goed om deze termen te herkennen. 

Wat betekent "natuurlijk" op een voedingsproduct?

De term "natuurlijk" op voedingsmiddelen heeft geen duidelijke wettelijke betekenis. Je komt vast wel eens voedingsmiddelen in de supermarkt tegen met de teksten “100% natuurlijk” of “uitsluitend natuurlijke producten”. Producenten gebruiken deze term vaak om aan te geven dat hun producten geen kunstmatige ingrediënten bevatten en op een natuurlijke manier zijn bereid. Ondanks dat er geen vaste wettelijke definitie is, moeten producten die als "natuurlijk" worden aangeduid, wel voldoen aan regels rondom etikettering en eerlijke reclame. Dit houdt in dat de term niet gebruikt mag worden op een manier die klanten kan misleiden of verkeerde informatie geeft over het product. Producenten zijn verplicht om correcte en duidelijke informatie te geven over wat hun producten bevatten en hoe ze zijn gemaakt. Maar let op! Het gebrek aan een precieze definitie maakt het echter mogelijk dat "natuurlijk" op verschillende manieren wordt geïnterpreteerd. Het is daarom goed om altijd de voedingsetiketten te lezen en te begrijpen wat je precies koopt.

Naast "natuurlijk" zijn er andere voedings- en gezondheidsclaims die producenten gebruiken, zoals "light", "rijk aan vezels", "zonder toegevoegde suikers", of "bron van calcium". Hoewel deze claims verleidelijk kunnen klinken, garanderen ze niet per se dat een product gezond is. Bijvoorbeeld, een product "zonder toegevoegde suikers" kan nog steeds hoog zijn in natuurlijke suikers of kunstmatige zoetstoffen, die niet altijd gezonder zijn. Sommige claims zijn wettelijk gedefinieerd en moeten voldoen aan specifieke criteria. Zo moet een product ten minste 6 gram vezels per 100 gram bevatten of ten minste 3 gram vezels per 100 calorieën bevatten om "rijk aan vezels" genoemd te mogen worden. Echter, termen zoals "light" kunnen misleidend zijn, omdat ze alleen aangeven dat het product minder van een bepaald ingrediënt bevat in vergelijking met de standaardversie, maar dit betekent niet per se dat het product laag is in calorieën of gezonder.

Het is dus belangrijk om kritisch te kijken naar voedings- en gezondheidsclaims op etiketten en te beseffen dat niet alle claims een gezonde keuze impliceren. Lees altijd de voedingswaarde-informatie en ingrediëntenlijst om een goed geïnformeerde keuze te maken.

Waarom jij dus wilt weten wat er in je voeding zit!

Inzicht in wat er in je voeding zit is dus erg belangrijk voor een gezonde leefstijl, en het zorgvuldig lezen van voedingsetiketten speelt hierbij een sleutelrol. Door te begrijpen wat de ingrediëntenlijst en voedingswaardetabel je vertellen, kun je bewuste keuzes maken die je gezondheid ten goede komen. We hebben gezien dat termen als "natuurlijk" en andere voedings- en gezondheidsclaims niet altijd garant staan voor een gezond product. Het herkennen van schuilnamen voor suikers, vetten en zouten helpt je ongezonde ingrediënten te vermijden en bewuste voedingskeuzes te maken. Bovendien is het goed om te realiseren dat niet alle vetten slecht zijn en dat je vooral moet blijven zoeken naar een juiste balans binnen je voedingspatroon. We hebben je hopelijk weer een stukje verder geholpen in het ontcijferen van de complexe wereld van voedingsetiketten. Door kritisch te kijken naar wat producenten claimen en zelf onderzoek te doen naar wat je eet, kun je stappen zetten naar een gezonder leven. Vergeet niet, een goed geïnformeerde keuze is een gezonde keuze.